Memento Mori. Gedenk dat je zult sterven. Deze eeuwenoude Latijnse uitdrukking is het uitgangspunt voor Sidi Larbi Cherkaoui’s derde creatie voor Les Ballets de Monte-Carlo. De zegswijze is geen bedreigend vonnis of macabere wens om ons te herinneren aan de dood die ons allemaal opwacht. Het is eerder een oproep van de choreograaf om onszelf niet te laten vervelen door het idee dat als de dood onvermijdelijk is, er niets over gezegd of mee gedaan kan worden dan er simpelweg op te wachten. Integendeel, de dood verdient onze regelmatige en voortdurend ontwikkelende aandacht. Want we denken niet op dezelfde manier na over doodgaan als kind, als volwassen persoon of als ouderling. Het meest trieste wat volgens de choreograaf kan gebeuren, is dat we het stelselmatig uiteindelijk zouden vergeten… Nadenken over de dood wekt het besef dat die ons vergezelt vanaf onze eerste schreeuw tot onze laatste adem, en dat die constante aanwezigheid ons leven tot een groot mysterie maakt. Socrates zei niet minder door te zeggen dat filosofie een oefening was in het sterven. Sidi Larbi Cherkaoui heeft altijd gestreefd om zijn choreografieën met deze spirituele dimensie te verrijken, die ons aanzet om onze realiteit te herwinnen. Die realiteit verandert niet, het is de manier waarop we naar deze realiteit kijken die verandert en ons in staat stelt om als individu te verbeteren. Herinneren is groeien.

Deze filosofie wordt geïllustreerd in de door de choreograaf ontwikkelde lichaamstaal. Al zoekend naar groeiende, ademende bewegingen die voortdurend vloeibaar zijn, is Sidi Larbi Cherkaoui voornamelijk bezig om choreografische motieven aan elkaar te koppelen. Het belangrijkste is niet zozeer de beweging zelf, maar de manier waarop die voortkomt uit de vorige en de aanzet geeft voor de volgende. De stijl van Sidi Larbi Cherkaoui is “vloeibaar”, het gaat om circulaire sequenties, over het steeds afwisselen van bloei en verval. De syntax is belangrijker dan de woordenschat. Deze constante vloeibaarheid vraagt de dansers om zich nooit te vestigen, maar om deel te worden van een esthetische stroom waarin het lichaam zelden stilstaat.

Met Memento Mori is het de derde keer dat Sidi Larbi Cherkaoui en het gezelschap van Les Ballets de Monte-Carlo samen experimenteren met dit specifieke proces. Dit stuk sluit de trilogie af die dertien jaar geleden begon met In Memoriam (2004), gevolgd door Mea Culpa (2006). Sidi Larbi Cherkaoui getuigt dat werken met Les Ballets de Monte-Carlo een beetje voelt als thuiskomen: “Sommige mensen die ik ken dansen nog steeds, andere zijn balletmeesters of docenten geworden. Je krijgt de indruk dat het gezelschap veranderd is, maar eigenlijk is het nog steeds hetzelfde. Het is erg ontroerend om terug te zijn.”